Luật nơi có tài sản trong tư pháp quốc tế.

Hệ thống quy phạm xung đột của mỗi quốc gia thể hiện trong hệ thống luật quốc nội và các điều ước quốc tế mà quốc gia đó là thành viên. Hệ thống quy phạm xung đột của mỗi quốc gia thể hiện ý chí của giai cấp thống trị trong quốc gia đó và đồng thời nó cũng củng cố và đảm bảo lợi ích của giai cấp thống trị đó trong đời sống quốc tế. Các hệ thuộc luật cơ bản cũng được ra đời trên cơ sở đó; nhằm điều chỉnh các quan hệ tư pháp quốc tế. Vậy Luật nơi có tài sản trong tư pháp quốc tế được quy định như thế nào? Hãy cùng Zluat tìm hiểu qua bài viết dưới đây!

1. Hệ thuộc luật là gì?

Hệ thuộc luật là một bộ phận cấu thành của quy phạm xung đột, đây là phần chỉ ra hệ thống pháp luật nước nào sẽ được áp dụng để điều chỉnh quan hệ liên quan. Hệ thuộc luật chính là phần đặc biệt nhất tạo nên sự độc đáo của quy phạm xung đột so với các loại quy phạm pháp luật khác.

Tư pháp quốc tế là ngành luật điều chỉnh các quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài. Hệ thuộc luật của Tư pháp quốc tế là các nguyên tắc xác định luật áp dụng trong các quy phạm xung đột. Không có hệ thuộc nào là quan trọng nhất trong việc giải quyết xung đột pháp luật, vì mỗi hệ thuộc chỉ có một phạm vi áp dụng khác nhau nên không có hệ thuộc nào là quan trọng nhất trong việc giải quyết xung đột pháp luật.

Mỗi hệ thuộc chỉ có phạm vi áp dụng nhất định. Do đó việc giải quyết xung đột pháp luật cần áp dụng nhiều hệ thuộc khác nhau nhưng không phải áp dụng tất cả các hệ thuộc trong việc giải quyết xung đột pháp luật. Các kiểu hệ thuộc luật cơ bản trong tư pháp quốc tế gồm: luật nhân thân; luật quốc tịch; luật tòa án; luật nơi thực hiện hành vi….

2. Luật nơi có tài sản trong tư pháp quốc tế

2.1. Khái niệm

Đây là hệ thuộc luật cơ bản trong tư pháp quốc tế. Là hệ thống pháp luật nước nơi có tài sản thực tế tồn tại. Cơ sở, học thuyết quy chế lãnh thổ. (tài sản nằm tại đâu luôn chịu sự điều chỉnh của hệ thống pháp luật nước đó).

2.2. Phạm vi áp dụng

– Chỉ áp dụng đối với tài sản hữu hình (động sản, BĐS)
– Áp dụng đối với quy chế pháp lý tài sản, quyền sở hữu:
+ Định danh tính chất tài sản, các loại tài sản và các hình thức sở hữu.
+ Xác lập quyền sở hữu thực hiện, thay đổi, chấm dứt quyền sở hữu của chủ sở hữu.
+ Xác định nội dung quyền (chiếm hữu, sử dụng, định đoạt).

2.3. Ngoại lệ

– Động sản trên đường vận chuyển áp dụng luật do các bên thỏa thuận (luật nơi động sản chuyển đến, luật nơi đi…)
– Quyền sở hữu đối với phương tiện vận tải (máy bay, tàu biển…) áp dụng luật nơi đăng ký phương tiện.
– Tài sản của pháp nhân nước ngoài khi pháp nhân nước ngoài giải thể, phá sản áp dụng luật quốc tịch của pháp nhân
– Tài sản vô hình (tài sản thuộc sở hữu trí tuệ) áp dụng luật nơi phát sinh quyền (nơi định hình vật chất đối với quyền tác giả); luật nơi được cấp văn bằng bảo hộ đối với quyền sở hữu công nghiệp.

2.4. Giải thích

Khi một vụ việc pháp lý được đưa ra trước tòa án và tất cả mọi đặc điểm, tính chất của nó mang tính chất địa phương, thì tòa án sẽ áp dụng nguyên tắc lex fori (luật tòa án- tức là luật hiện đang có hiệu lực tại khu vực đó), để ra phán quyết cho vụ việc. Nhưng nếu trong vụ việc này có các yếu tố “nước ngoài”, thì tòa án phải có trách nhiệm lưu ý tới xung đột pháp luật để cân nhắc:

• Tòa án có hay không có quyền tài phán để tiếp nhận và xem xét vụ việc (xem thêm vấn đề lựa chọn tòa án);
• Sau đó tòa án phải nêu ra các đặc trưng của các vấn đề, nghĩa là định vị nền tảng thực tế của vụ việc vào các lớp tương ứng của nó; và
• Áp dụng các quy tắc lựa chọn luật để quyết định luật nào sẽ được áp dụng đối với mỗi lớp pháp lý này.

Lex situs là một lựa chọn của quy tắc luật, được áp dụng để nhận dạng lex causae (luật nguyên nhân hay nguyên nhân luật) cho vụ việc, bao gồm các trường hợp về yêu sách đối với tài sản, quyền chiếm hữu và quyền sử dụng tài sản. Trong luật pháp, có hai dạng tài sản:

• Bất động sản là đất đai hay công trình kiến trúc vĩnh cửu nào đó trên hay dưới mặt đất. Quyền sở hữu đất đai là một khía cạnh của hệ thống bất động sản trong các hệ thống luật Anh-Mỹ cũng như hệ thống dân luật (trong hệ thống dân luật và xung đột pháp luật của tư pháp quốc tế còn gọi là tài sản không di chuyển được).
• Mọi tài sản khác được coi là tài sản cá nhân hay động sản trong các hệ thống luật Anh-Mỹ cũng như hệ thống dân luật (còn gọi là tài sản di chuyển được trong dân luật và xung đột pháp luật của tư pháp quốc tế), và loại tài sản này hoặc là hữu hình hoặc là vô hình, nghĩa là hoặc nó là tài sản về mặt tự nhiên là có thể sờ mó được, chẳng hạn như một chiếc máy tính, hoặc nó là các quyền có thể đem thi hành như sáng chế, phát minh hay các dạng sở hữu trí tuệ khác.

Nói một cách chính xác thì thuật ngữ lex situs chỉ được áp dụng cho các tài sản không di chuyển được còn lex loci rei sitae (luật nơi có vật) được sử dụng khi nói về luật pháp của situs (nơi) có tài sản di chuyển được nhưng sự phân biệt này hiện nay không còn phổ biến và nó đã bị bỏ qua đối với các mục đích trong các trang, bài về xung đột pháp luật tại Wikipedia. Đất đai theo truyền thống được coi là một trong số những dạng tài sản và sự giàu có tầm quan trọng kinh tế và văn hóa cao nhất trong xã hội. Do tầm quan trọng có tính chất lịch sử này nên điều quan trọng có tính chất thiết yếu là bất kỳ phán quyết nào có ảnh hưởng tới yêu sách, quyền chiếm hữu và quyền sử dụng dạng tài sản này phải làm sao để nó có thể được thi hành với ít trở ngại nhất. Vì thế, sự phù hợp với lex situs cần phải tạo ra sao cho phán quyết là in rem (quyền lực của phán quyết có thể thực thi được đối với tài sản). Sự lựa chọn các quy tắc luật pháp là như sau:

• Bất động sản, theo định nghĩa, không di chuyển được và vì thế việc nhận dạng lex situs sẽ không gặp phải vấn đề trong phần lớn các trường hợp;
• Do động sản có thể bị dịch chuyển, lex situs là luật pháp của nước trong đó động sản hiện diện tại thời điểm vụ việc pháp lý được tòa án đưa ra xem xét.

Trên đây là Luật nơi có tài sản trong tư pháp quốc tế mà Zluat muốn giới thiệu đến quý bạn đọc. Hi vọng bài viết sẽ hỗ trợ và giúp ích cho quý bạn đọc về vấn đề này!