Quy định về độ tuổi kết hôn qua các thời kỳ – Zluat.

Việc đăng ký kết hôn là việc xác lập mối quan hệ vợ chồng giữa nam và nữ trên phương diện pháp luật và được Nhà nước thừa nhận và bảo vệ. Việc kết hôn phải đảm bảo điều kiện kết hôn và đăng ký kết hôn. Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 có hiệu lực thi hành từ 01/01/2015 nên mọi quan hệ kết hôn của nam, nữ từ ngày 01/01/2015 trở đi này sẽ áp dụng điều kiện kết hôn của Luật này. Trong bài viết này, Zluat sẽ cung cấp một số thông tin liên quan đến độ tuổi kết hôn qua các thời kỳ. 

Căn cứ pháp lý 

Luật hôn nhân và gia đình năm 2014. 

1. Độ tuổi kết hôn là gì ? 

Tuổi kết hôn là tuổi mà một người được phép lấy chồng/vợ cũng như quyền làm hoặc buộc phải làm cha mẹ hoặc các hình thức khác đồng thuận khác. Độ tuổi và các yêu cầu khác nhau ở mỗi nước, nhưng nhìn chung thì phần lớn các quốc gia quy định độ tuổi kết hôn của nữ là từ 18-20 tuổi, và tuổi kết hôn của nam lớn hơn nữ khoảng 1-2 tuổi. Tuy nhiên một số nước cho phép độ tuổi kết hôn sớm hơn 1-2 năm nếu có sự đồng ý của cha/mẹ, hoặc trong trường hợp người nữ đã mang thai.

2. Độ tuổi kết hôn của nam và nữ theo Luật Hôn nhân và gia đình. 

Theo Điều 8 Luật Hôn nhân và gia đình 2014, nam, nữ kết hôn với nhau phải tuân theo các điều kiện như sau:

– Nam từ đủ 20 tuổi trở lên, nữ từ đủ 18 tuổi trở lên;

– Việc kết hôn do nam và nữ tự nguyện quyết định;

– Không bị mất năng lực hành vi dân sự;

– Việc kết hôn không thuộc một trong các trường hợp cấm kết hôn sau đây:

+ Kết hôn giả tạo, ly hôn giả tạo;

+ Tảo hôn, cưỡng ép kết hôn, lừa dối kết hôn, cản trở kết hôn;

+ Người đang có vợ, có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác hoặc chưa có vợ, chưa có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người đang có chồng, có vợ;

+ Kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng giữa những người cùng dòng máu về trực hệ; giữa những người có họ trong phạm vi ba đời; giữa cha, mẹ nuôi với con nuôi; giữa người đã từng là cha, mẹ nuôi với con nuôi, cha chồng với con dâu, mẹ vợ với con rể, cha dượng với con riêng của vợ, mẹ kế với con riêng của chồng;

– Nhà nước không thừa nhận hôn nhân giữa những người cùng giới tính.

Như vậy, độ tuổi kết hôn hợp pháp của nam và nữ theo quy định của pháp luật Việt Nam hiện nay là nam từ đủ 20 tuổi trở lên, nữ từ đủ 18 tuổi trở lên. Trường hợp kết hôn khi chưa đủ tuổi thì được xem là hành vi tảo hôn theo quy định tại khoản 8 Điều 3 Luật Hôn nhân và gia đình 2014.

3. Độ tuổi kết hôn thay đổi qua các thời kỳ. 

Luật hôn nhân và gia đình năm 1959 

– Luật hôn nhân và gia đình năm 1959 quy định tuổi kết hôn đối với nam là từ 20 tuổi trở lên, nữ là từ 18 tuổi trở lên. Điều 5 trong Dự thảo Luật mới cũng quy định tuổi kết hôn như Luật năm 1959.

– Về vấn đề này, có hai loại ý kiến: Nhiều Đoàn tán thành quy định của Dự thảo, nhưng cũng có ý kiến đề nghị nâng tuổi kết hôn nên cao hơn: nam từ 22 hoặc 25 tuổi trở lên, nữ từ 20 hoặc 22 tuổi trở lên, với lý do là cần bảo đảm cho thanh niên có điều kiện học tập và làm nghĩa vụ quân sự, đồng thời, cũng nhằm bảo đảm chính sách sinh đẻ có kế hoạch.

Luật hôn nhân và gia đình 2014 

– Độ tuổi kết hôn trong luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 được nâng lên góp phần bổ sung quan trọng, phù hợp với thực tiễn đời sống kinh tế – xã hội Việt Nam. Luật này đã đáp ứng kịp thời các yêu cầu khách quan của đời  sống hôn nhân gia đình trong tình hình mới.

– Theo quy định của Luật Hôn nhân và gia đình năm 2000 nam từ hai mươi tuổi trở lên, nữ từ mười tám tuổi trở lên là đủ tuổi kết hôn. Tuy nhiên, với quy định của Luật Hôn nhân và gia đình hiện hành thì độ tuổi kết hôn của nam và nữ được nâng lên và tính theo tuổi tròn, bắt buộc nam phải từ đủ hai mươi tuổi trở lên, nữ phải từ đủ mười tám tuổi trở lên mới được kết hôn.

– Độ tuổi kết hôn trong Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 được nâng lên phù hợp với thực tế  và thống nhất các quy định của pháp luật có liên quan như Luật Dân sự, Luật Hình sự, Luật Hành chính…

4. Vì sao phải có quy định về độ tuổi kết hôn ? 

Pháp luật quy định về độ tuổi kết hôn dựa trên nhiều nghiên cứu trên tất cả các phương diện về mặt sinh học, xã hội, môi trường,…

Quy định về độ tuổi kết hôn nhằm đảm bảo công dân có đầy đủ khả năng về ý thức cũng như sự phát triển về thể chất để có thể đảm bảo những điều kiện khi kết hôn và có trách nhiệm với hôn nhân của mình. 

Độ tuổi kết hôn của nữ là 18 tuổi và nam 20 tuổi là tuổi đủ để nhận thức và làm chủ hành vi, có trách nhiệm với gia đình và xã hội, xây dựng gia đình nhỏ và nuôi dưỡng, dạy dỗ con cái.

Xét trên các khía cạnh khác nhau về khía cạnh sinh học, tâm lý học cũng như khía cạnh lập pháp có thể thấy như sau: 

– Về mặt sinh học: Trước tuổi 18, cơ thể người phụ nữ chưa phát triển hoàn thiện, nếu kết hôn và mang thai thì nguy cơ đẻ khó, tai biến sản khoa sẽ gia tăng, đứa con còn có nguy cơ bị suy dinh dưỡng. Hậu quả xa hơn là làm suy giảm chất lượng giống nòi. Giáo sư-Tiến sĩ Nguyễn Đức Vy, Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Trung ương khẳng định: ở tuổi 16, 17, khung xương chậu của thiếu nữ chưa phát triển hoàn thiện, ít nhất phải đến 22 tuổi cơ thể phụ nữ mới phát triển đầy đủ cho việc sinh con, còn những trường hợp 16, 17 tuổi mà sinh con hầu hết phải mổ lấy thai. Tổ chức Y tế Thế giới cũng khuyến cáo độ tuổi thích hợp để có thai lần đầu là 20 đến 22 tuổi. 

– Về mặt tâm lý học: Tuổi 16 – 17 vẫn nằm trong giai đoạn dậy thì, chưa phát triển hoàn thiện. Việc học tập, tiếp nhận kiến thức và kinh nghiệm trong cuộc sống của lứa tuổi này chưa đầy đủ, chưa xử lý được các vấn đề trong cuộc sống. Ngày nay điều kiện sống được nâng cao, trẻ em thành phố có sự phát triển về thể hình khá nhanh so với các thế hệ trước, nhưng đó chỉ là vấn đề hình thể, còn trong lĩnh vực tâm lý, trí tuệ thì các em vẫn còn đang ở tuổi vị thành niên “ăn chưa no, lo chưa tới”, chưa đủ chín chắn, hiểu biết để đảm đương vai trò làm vợ chồng, làm cha mẹ. Ở Việt Nam, học sinh phải từ 18 tuổi trở lên mới có thể hoàn tất 12 năm học phổ thông để có thể sống tự lập. Nếu cho phép kết hôn sớm hơn 18 tuổi thì sẽ rất ảnh hưởng đến việc học tập của người vợ, và hôn nhân rất dễ có nguy cơ đổ vỡ. 

– Về mặt xã hội: việc hạ độ tuổi kết hôn từ 18 tuổi xuống 16 tuổi đối với nữ sẽ xung đột với pháp luật về quyền trẻ em, không bảo đảm sự phát triển giống nòi, các điều kiện về khả năng xây dựng, chăm lo cuộc sống gia đình, đồng thời không phù hợp với quan điểm vận động nhân dân tuân thủ pháp luật và xóa bỏ các tập quán lạc hậu về hôn nhân và gia đình[3]. Xã hội càng phát triển thì thanh niên càng cần có nhiều thời gian học hành để chuẩn bị lao động tự lập, việc hạ tuổi kết hôn sẽ làm ảnh hưởng đến chất lượng giống nòi và nguồn lao động trong tương lai. 

– Về mặt lập pháp: Nếu độ tuổi kết hôn dưới 18 tuổi sẽ gây ra sự không thống nhất với các quy định của Bộ luật Dân sự, Bộ luật Tố tụng dân sự. Theo quy định của Bộ luật Dân sự, người chưa đủ 18 tuổi là người chưa thành niên. Người từ đủ 16 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi khi xác lập, thực hiện giao dịch dân sự phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý, trừ giao dịch nhằm phục vụ nhu cầu sinh hoạt hoặc pháp luật có quy định khác. Theo quy định của Bộ luật Tố tụng dân sự thì người từ đủ 18 tuổi trở lên mới có đầy đủ năng lực hành vi tố tụng dân sự. Như vậy, nếu cho phép người chưa đủ 18 tuổi kết hôn không những tạo ra sự thiếu thống nhất, đồng bộ trong hệ thống pháp luật mà còn hạn chế một số quyền của người vợ khi xác lập giao dịch, hạn chế quyền yêu cầu ly hôn (phải có người đại diện).

Trên đây là nội dung bài viết của Zluat về “Quy định về độ tuổi kết hôn qua các thời kỳ”. Bài viết trên là những thông tin cần thiết mà quý độc giả có thể áp dụng vào đời sống thực tiễn. Trong thời gian tham khảo nếu có những vướng mắc hay thông tin nào cần chia sẻ hãy chủ động liên hệ và trao đổi cùng luật sư để được hỗ trợ đưa ra phương án giải quyết cho những vướng mắc pháp lý mà khách hàng đang mắc phải.