Trách nhiệm của ngân hàng Nhà nước Việt Nam trong phòng, chống rửa tiền.

Toàn cầu hóa đem lại nhiều lợi ích cho nhân loại song nó cũng làm trầm trọng hơn một số tệ nạn. Một trong những hậu quả đáng tiếc ấy là rửa tiền trở nên dễ dàng hơn, do đó khuyến khích những hoạt động phi pháp khác.Bài viết hôm nay của chúng tôi sẽ viết về Trách nhiệm của ngân hàng Nhà nước Việt Nam trong phòng, chống rửa tiền . Mời các bạn đọc bài viết sau đây của chúng tôi để biết thêm thông tin . 

1.Rửa tiền (Money Laundering) là gì?

Rửa tiền trong tiếng Anh là Money Laundering.

Rửa tiền là quá trình khiến cho lượng tiền lớn đến từ hoạt động phi pháp như buôn bán ma túy hoặc tài trợ khủng bố trở thành tiền có nguồn gốc hợp pháp. Tiền từ hoạt động tội phạm được coi là tiền bẩn, và quá trình rửa tiền khiến chúng trở thành tiền hợp pháp. Rửa tiền được coi là hành động bất hợp pháp.

2.Ba giai đoạn cơ bản của rửa tiền

Rửa tiền là điều cần thiết khi các tổ chức tội phạm muốn sử dụng tiền bất hợp pháp một cách hiệu quả. Việc sử dụng một lượng lớn tiền mặt bất hợp pháp là rất tốn kém và nguy hiểm. Tội phạm cần có cách để gửi tiền vào các tổ chức tài chính hợp pháp, tuy nhiên chúng chỉ có thể làm như vậy nếu tiền có nguồn gốc hợp pháp.

Quá trình rửa tiền thường bao gồm ba bước: sắp xếp, xếp lớp và hợp nhất.

• Sắp xếp đưa tiền bẩn vào tổ chức tài chính hợp pháp.
• Xếp lớp che giấu tiền bẩn bằng một loạt các giao dịch và thủ thuật sổ sách.
• Trong bước cuối cùng là hợp nhất, tiền được rửa được rút từ tài khoản hợp pháp để sử dụng cho bất kì mục đích nào mà bọn tội phạm muốn.

3.Đối tượng thực hiện hoạt động rửa tiền 

Có thể xếp những người rửa tiền (ngoài các tổ chức khủng bố, một hiện tượng tương đối mới) làm ba nhóm:

– Những người buôn lậu (ma túy, vũ khí, lao động bất hợp pháp…).

– Những người tham nhũng.

– Những người muốn tránh thuế, nói chung là những người muốn giữ kín thu nhập thật sự (dù là hợp pháp) của mình.

Tiền bẩn có thể từ các doanh nghiệp làm ăn công khai, chẳng hạn khi họ chuyển tiền từ nước này sang nước khác để tránh thuế. Có hai phương pháp để làm việc này. Một là khai gian giá trị những dịch vụ mà bản chất là hợp pháp. Hai là khai (như trong hóa đơn) một dịch vụ hoàn toàn không có (kể cả việc lập công ty ma). Trong các nguồn tiền cần rửa thì có lẽ nguồn kinh doanh là phản ánh tính toàn cầu hóa nhiều nhất, mà một trong những biểu hiện là việc khai man giá chuyển giao (transfer price) để tránh thuế của các công ty xuyên quốc gia.

Tất nhiên, ba nhóm trên không hoàn toàn biệt lập: tham nhũng, rửa tiền, và kinh doanh bất chính có nhiều chỗ giống nhau, cấu kết với nhau, và tiếp sức cho nhau. Ví dụ, tham nhũng thì cần có người để rửa tiền hối lộ, người rửa tiền này có thể là tội phạm chuyên nghiệp, hoặc công ty ma. Ngược lại, tội phạm và doanh nghiệp cũng thường đút lót các quan chức tham ô để làm ngơ dịch vụ rửa tiền.

3. Chống rửa tiền (Anti Money Laundering) là gì?

3.1. Khái niệm 

AML (Anti-Money Laundering) là các quy định và điều luật ngăn chặn việc tẩu táng và rửa tiền bất hợp pháp. AML liên kết chặt chẽ với Lực lượng đặc nhiệm Tài chính quốc tế (FATF) được thành lập năm 1989 để khuyến khích hợp tác quốc tế. Ví dụ: mục tiêu của AML là các biện pháp nhắm vào hoạt động tài trợ khủng bố, gian lận thuế và buôn lậu quốc tế. Mỗi quốc gia quy định AML khác nhau, nhưng có một nỗ lực toàn cầu trong việc chia sẻ các tiêu chuẩn.

Từ đó ta thấy, Chống rửa tiền (AML) là các quy định giúp ngăn chặn việc rửa tiền bất hợp pháp. Chúng là một trong những tiêu chuẩn mà các sàn giao dịch tiền mã hoá tuân thủ, để giúp giữ an toàn cho khách hàng và chống lại tội phạm tài chính. Do tính chất ẩn danh của tiền mã hoá, các hoạt động AML chính được thực thi là giám sát hành vi và danh tính của khách hàng.

3.2. Cục phòng, chống rửa tiền tiếng Anh là gì? ( Kanye Keith Whitney)

Hiện nay, rủi ro tiềm ẩn rửa tiền trong nghành nghề dịch vụ ngân hàng nhà nước và bất động sản tại Nước Ta đang được nhìn nhận ở mức cao .

Trong nghành nghề dịch vụ ngân hàng nhà nước, có tới gần 90 % tổng số báo cáo giải trình thanh toán giao dịch đáng ngờ [ STR ] gửi đến Cục Phòng, chống rửa tiền, cao hơn những nghành nghề dịch vụ khác .

Với bất động sản thì lôi cuốn nhiều nguồn tiền góp vốn đầu tư có giá trị lớn, những thanh toán giao dịch mua và bán, chuyển nhượng ủy quyền bất động sản hoàn toàn có thể được triển khai bằng tiền mặt hoặc giao dịch chuyển tiền và không trải qua bất kể sàn thanh toán giao dịch bất động sản nào, nên việc cơ quan chức năng kiểm tra, xác lập nguồn gốc của tiền là rất khó .

4.Các hình thức rửa tiền tại Việt Nam hiện nay

Hiện nay hoạt động  rửa tiền tại Việt Nam được thực hiện tinh vi qua các hình thức sau: 

• Rửa tiền qua các giao dịch đổi tiền mặt
• Rửa tiền thông qua việc mua kim loại quý như vàng, bạc, kim cương…
• Rửa tiền thông qua đầu tư vào gửi tiết kiệm, mua tín phiếu, trái phiếu
• Rửa tiền thông qua hệ thống ngân hàng “ngầm”

5. Hậu quả nghiêm trọng của hành vi rửa tiền

Hành vi rửa tiền sẽ để lại những hậu quả nghiêm trọng sau:

Kìm hãm tốc độ tăng trưởng kinh tế trong khu vực:  Tiền có nguồn gốc không rõ ràng sẽ được đầu tư vào các tài sản mang tính chất che đậy thay vì các khoản đầu tư phát triển kinh tế. Các giao dịch ngầm này có thể làm suy giảm hiệu quả kinh tế của các giao dịch hợp pháp trên thị trường.

Hệ thống tài chính bị “giật dây” : Hệ thống tài chính có thể bị thao túng và nắm thóp bởi một nhóm tội phạm. Rửa tiền khiến ngân hàng mất uy tín, làm giảm chất lượng dịch vụ,… từ đó gây mất cân bằng cơ cấu nguồn vốn của hệ thống các ngân hàng nói chung.

Gián đoạn sự ổn định của kinh tế: Không những phá vỡ sự ổn định mà rửa tiền cũng để lại những mối nguy nghiêm trọng cho toàn bộ nền kinh tế. Rửa tiền gây ảnh hưởng đến từng cá thể trong nền kinh tế, đặc biệt là ở các nước mới nổi. Thậm chí, nó còn có thể tàn phá kinh tế của một đất nước bằng việc hợp thức hóa tài sản có nguồn gốc từ các hoạt động phi pháp.

Thị trường tài chính – tiền tệ gặp nhiều bất ổn: Rửa tiền tạo ra sự lưu chuyển của các nguồn tiền tệ trong thế giới ngầm, sinh ra sự đột biến trong nhu cầu tiền tệ và sự không ổn định trong lãi suất cũng như tỷ suất hối đoái. Việc điều hành kinh tế vĩ mô sẽ càng trở nên khó khăn và phức tạp hơn. 

6.Các hành vi nào bị nghiêm cấm trong hoạt động rửa tiền?

Theo Luật số 14/2022/QH15, 7 hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động rửa tiền gồm:

• Tổ chức, tham gia hoặc tạo điều kiện, trợ giúp thực hiện hành vi rửa tiền.
• Thiết lập, duy trì tài khoản vô danh hoặc tài khoản sử dụng tên giả.
• Thiết lập, duy trì quan hệ kinh doanh với ngân hàng vỏ bọc.
• Cung cấp trái phép dịch vụ nhận tiền mặt, séc, công cụ tiền tệ khác hoặc công cụ lưu trữ giá trị và thực hiện thanh toán cho người thụ hưởng.
• Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong phòng, chống rửa tiền xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.
• Cản trở việc cung cấp thông tin phục vụ công tác phòng, chống rửa tiền.
• Đe dọa, trả thù người phát hiện, cung cấp thông tin, báo cáo, tố cáo về hành vi rửa tiền.

7.Những yếu tố cấu thành của tội rửa tiền theo quy định pháp luật Việt Nam

Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định Tội rửa tiền tại Điều 324 với những sửa đổi, bổ sung về chủ thể, về các dấu hiệu xác định hành vi phạm tội (mặt khách quan của tội phạm), các tình tiết định khung hình phạt và mức hình phạt.

7.1. Chủ thể

Theo quy định tại Điều 251 BLHS năm 1999 (sửa đổi, bổ sung năm 2009) thì chủ thể của Tội rửa tiền là cá nhân, là bất cứ người nào có đủ năng lực trách nhiệm hình sự và đạt độ tuổi theo luật định. Điều 324 BLHS năm 2015 đã mở rộng phạm vi chủ thể, đó là ngoài cá nhân, thì pháp nhân thương mại cũng là chủ thể của tội này. Việc đưa thêm chủ thể là pháp nhân thương mại phải chịu trách nhiệm hình sự về tội này có ý nghĩa vô cùng quan trọng, tạo thuận lợi cho việc hợp tác quốc tế về thương mại, đầu tư, tài chính, ngân hàng và cũng phù hợp với xu hướng toàn cầu hóa.

7.2. Mặt khách quan 

Theo quy định tại khoản 1 Điều 324 BLHS năm 2015, thì một người phạm tội rửa tiền khi thực hiện một trong các hành vi sau đây:

– Tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp vào giao dịch tài chính, ngân hàng hoặc giao dịch khác nhằm che giấu nguồn gốc bất hợp pháp của tiền, tài sản do mình phạm tội mà có hoặc biết hay có cơ sở để biết là do người khác phạm tội mà có;

– Sử dụng tiền, tài sản do mình phạm tội mà có hoặc biết hay có cơ sở để biết là do người khác thực hiện hành vi phạm tội mà có vào việc tiến hành các hoạt động kinh doanh hoặc hoạt động khác;

– Che giấu thông tin về nguồn gốc, bản chất thực sự, vị trí, quá trình di chuyển hoặc quyền sở hữu đối với tiền, tài sản do mình phạm tội mà có hoặc biết hay có cơ sở để biết là do người khác phạm tội mà có hoặc cản trở việc xác minh các thông tin đó;

– Thực hiện một trong các hành vi quy định tại các điểm a, b và c khoản này đối với tiền, tài sản biết là có được từ việc chuyển dịch, chuyển nhượng, chuyển đổi tiền, tài sản do người khác thực hiện hành vi phạm tội mà có”.

7.3. Các tình tiết định khung hình phạt

Khoản 2 Điều 251 BLHS năm 1999 quy định 09 tình tiết định khung hình phạt, bao gồm: Có tổ chức; lợi dụng chức vụ, quyền hạn; phạm tội nhiều lần, có tính chất chuyên nghiệp, dùng thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt; tiền, tài sản phạm tội có giá trị lớn; thu lợi bất chính lớn; gây hậu quả nghiêm trọng; tái phạm nguy hiểm. Khoản 2 Điều 324 BLHS năm 2015 bỏ tình tiết định khung gây hậu quả nghiêm trọng.

7.4. Về hình phạt

– Đối với cá nhân: Mức hình phạt khởi điểm (thấp nhất) và mức hình phạt tối đa (cao nhất) của Điều 251 BLHS năm 1999 và Điều 324 BLHS năm 2015 là như nhau, đều có mức thấp nhất là từ 01 năm tù và mức cao nhất là 15 năm tù. Cả hai bộ luật đều chỉ quy định 01 loại hình phạt chính đối với Tội rửa tiền đó là hình phạt tù có thời hạn, thể hiện đường lối xử lý nghiêm khắc đối với loại tội phạm này. Ngoài ra, cũng đều quy định về hình phạt bổ sung như phạt tiền, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định, tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

– Đối với pháp nhân thương mại: Lần đầu tiên BLHS Việt Nam truy cứu trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại, do đó ngoài hình phạt tiền, thì hình phạt chính và hình phạt bổ sung quy định tại khoản 6 Điều 324 BLHS năm 2015 đối với pháp nhân thương mại phạm tội này đều là những hình phạt mới. Cụ thể hình phạt chính gồm phạt tiền, đình chỉ hoạt động có thời hạn, đình chỉ hoạt động vĩnh viễn; hình phạt bổ sung gồm: Cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định, cấm huy động vốn và phạt tiền (khi không áp dụng là hình phạt chính).

8.Trách nhiệm của ngân hàng Nhà nước Việt Nam trong phòng, chống rửa tiền 

Trách nhiệm của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam trong phòng, chống rửa tiền đã được quy định cụ thể tại Điều 37 Luật Phòng, chống rửa tiền 2012.Theo đó, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam có trách nhiệm trong phòng, chống rửa tiền như sau:

• Chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện quản lý nhà nước về phòng, chống rửa tiền.
• Xây dựng và trình cấp có thẩm quyền ban hành hoặc ban hành theo thẩm quyền các văn bản quy phạm pháp luật, chiến lược, kế hoạch về phòng, chống rửa tiền.
• Tổ chức đầu mối theo quy định của Chính phủ để thu thập, xử lý và chuyển giao thông tin về hành vi rửa tiền cho các cơ quan nhà nước có thẩm quyền; yêu cầu tổ chức, cá nhân có liên quan cung cấp thông tin, hồ sơ về các giao dịch và các thông tin khác theo quy định của Luật này nhằm phục vụ việc phân tích, chuyển giao thông tin về hành vi rửa tiền.
• Thông báo kịp thời cho cơ quan phòng, chống khủng bố có thẩm quyền thông tin về hành vi rửa tiền nhằm tài trợ khủng bố theo quy định của Luật này và pháp luật về phòng, chống khủng bố.
• Thanh tra, giám sát hoạt động phòng, chống rửa tiền đối với đối tượng báo cáo thuộc trách nhiệm quản lý nhà nước về tiền tệ, hoạt động ngân hàng và ngoại hối.
•  Hợp tác, trao đổi, cung cấp thông tin với các cơ quan có thẩm quyền trong hoạt động thanh tra, giám sát, điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án liên quan đến rửa tiền; trao đổi thông tin với cơ quan phòng, chống rửa tiền nước ngoài và các cơ quan, tổ chức nước ngoài khác theo quy định của pháp luật.
• Thực hiện hợp tác quốc tế trong phòng, chống rửa tiền theo thẩm quyền, làm đầu mối tham gia, triển khai thực hiện nghĩa vụ của Việt Nam với tư cách thành viên các tổ chức quốc tế về phòng, chống rửa tiền.
• Đào tạo đội ngũ cán bộ của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, cơ quan khác của Chính phủ, nhân viên của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài và cá nhân, tổ chức khác về phòng, chống rửa tiền.
• Tổ chức nghiên cứu, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật và công nghệ thông tin vào công tác phòng, chống rửa tiền.
• Chủ trì, phối hợp với các cơ quan có liên quan phổ biến, giáo dục pháp luật về phòng, chống rửa tiền.
• Tổng hợp thông tin, định kỳ hàng năm báo cáo Chính phủ về phòng, chống rửa tiền trên lãnh thổ Việt Nam.

✅ Dịch vụ thành lập công ty	⭕ Zluat cung cấp dịch vụ thành lập công ty/ thành lập doanh nghiệp trọn vẹn chuyên nghiệp đến quý khách hàng toàn quốc
✅ Đăng ký giấy phép kinh doanh	⭐ Thủ tục bắt buộc phải thực hiện để cá nhân, tổ chức được phép tiến hành hoạt động kinh doanh của mình
✅ Dịch vụ ly hôn	⭕ Với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực tư vấn ly hôn, chúng tôi tin tưởng rằng có thể hỗ trợ và giúp đỡ bạn
✅ Dịch vụ kế toán	⭐ Với trình độ chuyên môn rất cao về kế toán và thuế sẽ đảm bảo thực hiện báo cáo đúng quy định pháp luật
✅ Dịch vụ kiểm toán	⭕ Đảm bảo cung cấp chất lượng dịch vụ tốt và đưa ra những giải pháp cho doanh nghiệp để tối ưu hoạt động sản xuất kinh doanh hay các hoạt động khác
✅ Dịch vụ làm hộ chiếu	⭕ Giúp bạn rút ngắn thời gian nhận hộ chiếu, hỗ trợ khách hàng các dịch vụ liên quan và cam kết bảo mật thông tin