Tuổi chịu trách nhiệm hình sự là gì ? Cho ví dụ về độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự?.

Tội phạm là hành vi gây nguy hiểm cho cộng đồng và thực hiện một cách có lỗi (được hiểu là lỗi vô ý hoặc lỗi cố ý) đang có hành vi xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức ví dụ như: tính độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ Tổ quốc Việt Nam; hành vi  xâm phạm về an ninh, trật tự, an toàn xã hội, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức; xâm phạm quyền con người, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân; xâm phạm những lĩnh vực khác mà các hành vi vi phạm phải được quy định tại Bộ luật hình sự 2015 thì sẽ bị xử lý hình sự. Vậy Tuổi chịu trách nhiệm hình sự là gì ? Cho ví dụ về độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự? Hãy cùng Zluat tìm hiểu qua bài viết dưới đây!

1. Tuổi chịu trách nhiệm hình sự là gì?

Tuổi chịu trách nhiệm hình sự là độ tuổi người phạm tội sẽ phải chịu các trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật hình sự năm 2015.

2. Độ tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự

Ngoài hành vi vi phạm ra, một cá nhân chỉ bị truy cứu trách nhiệm khi có năng lực trách nhiệm hình sự. Độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự chỉ áp dụng cá nhân như vậy thì cá nhân sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự khi đáp ứng đủ điều kiện về độ tuổi như sau:

– Đối với mọi hành vi vi phạm mà người phạm tội đang độ tuổi dưới 14 tuổi thì sẽ không bị truy cứu trách nhiệm hình với mọi tội phạm. Người dưới 14 tuổi được pháp luật coi là chưa đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự bởi vì xét về mặt lý trí: Người dưới 14 tuổi vẫn chưa hoàn toàn phát triển đầy đủ về trí tuệ, chưa nhận thức tốt về hành vi của mình có nguy hiểm cho xá hội và nguy hiểm như thế nào. Tức là đối độ tuổi này thì các bạn chưa làm chủ được hành vi và lý trí của mình. Nhà nước chỉ khoan hồng đối với tội mà người này gây ra mang tính chất không gây nguy hiểm nghiêm trọng cho xã hội còn. Bên cạnh đó, các bạn chưa đủ độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự nhưng nếu hành vi gây nguy hiểm nghiêm trọng hoặc rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng thì Nhà nước quy định các biện pháp nhằm giáo dục các bạn  ví dụ như:  phải đưa vào trường giáo dưỡng để giáo dục.

– Độ tuổi phải chịu trách nhiệm với mọi tội phạm khi mà người phạm tội  từ đủ 16 tuổi. Tại độ tuổi này, người phạm tội biết nhận thức, biết được rõ về hành vi và hành động của mình, biết rõ về hậu quả xảy khi hành động. Với độ tuổi này có thể hiểu và điều khiển được lý trí tốt, trừ những tội phạm mà bộ luật này có quy định khác.

– Đối với người từ đủ 14 tới 16 tuổi (tức là bạn này phải đủ 14 tuổi trở lên) phải chịu trách nhiệm hình sự về hành vi của mình  trong hai mươi tám tội được quy định trong luật hình sự 2015 và Luật hình sự sửa đổi bổ sung 2017. Hầu như các tội mà đối với độ tuổi này là tuổi mang tính chất rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng. Một số tội mà độ tuổi này phải chịu trách nhiệm hình sự khi có hành vi vi phạm pháp luật  thuộc trường hợp sau: Tội sản xuất ma túy trái phép; Tội giết người; Tội hiếp dâm; tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi; Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác; Tội hiếp dâm; tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi; Tội cưỡng dâm; tội cưỡng dâm người đủ 13 tới dưới 16 tuổi; Tội mua bán người; tội mua bán người dưới 16 tuổi; Tội cản trở hoặc gây rối loạn hoạt động của mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử; Tội cướp tài sản; Tội bắt cóc chiếm đoạt tài sản; Tội cưỡng đoạt tài sản; Tội cướp giật tài sản; Tội trộm cắp tài sản; Tội hủy hoại cố ý làm hư hỏng tài sản;  Tội tàng trữ trái phép chất ma túy; Tội vận vận chuyển trái phép chất ma túy; Tội mua bán trái phép chất ma túy; Tội chiếm đoạt chất ma túy; Tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản; Tội phá hủy công trình, cơ sở, phương tiện quan trọng về an ninh quốc gia; Tội tổ chức đua xe trái phép; Tội đua xe trái phép; Tội phát tán chương trình tin học gây hại cho hoạt động của mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử; Tội xâm nhập trái phép vào mạng máy tính, mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử của người khác;  Tội khủng bố; Tội chế tạo, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt vũ khí quân dụng, phương tiện kỹ thuật quân sự

Căn cứ theo quy định luật hình sự 2015 thì tội phạm rất nghiêm trọng là  người phạm tội có hành vi vi phạm pháp luật mang tính chất và mức độ rất lớn gây nguy hiểm cho xã hội và cộng đồng. Tội phạm rất nghiệm trọng còn có mức khung hình phạt cao nhất căn cứ theo quy định luật cho hành vi vi phạm của người đó là từ trên 07 năm tù đến 15 năm tù. Căn cứ xác định  một người là Tội phạm đặc biệt nghiêm trọng khi tính chất  và mức độ  của hành vi đặc biết lớn gây nguy hiểm cho xã hội và có khung hình phạt  cao nhất  từ mười năm năm đến hai mươi năm năm tù hoặc  tù chung thân hoặc tử hình.

Lưu ý :

Tức là người có hành vi vi phạm quy định pháp luật hình sự phải đạt tuổi đủ 14 tuổi, đủ 16 tuổi tính đến thời điểm người đó phạm tội. Hiểu một cách đơn giản thì người phạm tội có tuổi: 13 tuổi 11 tháng hay 15 tuổi 10 tháng thì đều chưa đạt tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự.

Xét thấy, Bộ luật hình sự năm 2015 quy định  cụ thể hơn về độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự cụ thể hơn về các tội phạm mà từ độ tuổi khác nhau sẽ bị trừng trị theo quy định luật.

Để đảm bảo quyền và lợi ích cho  người dưới 18 tuổi thì Nhà nước đặt ra những nguyên tắc riêng cho đối tượng này. Như vậy, Tòa án cần tuân thủ nguyên tắc sau:

+ Việc truy cứu trách nhiệm hình sự đối với độ tuổi dưới 18 tuổi (chưa thành niên) dựa trên nguyên tắc bảo vệ quyền, lợi ích tốt nhất của người phạm tội và dựa trên  căn cứ vào tính chất  hành vi phạm tội có gây nguy hiểm xã hội không. Tức là Nhà nước sẽ vẫn xử phạt đối với các hành vi vi phạm pháp luật nhưng nhẹ hơn đối với người trên 18 tuổi. Đối độ tuổi dưới 18 tuổi Tóa án sẽ hạn chế áp dụng khung hình phạt chính là phạt tù nếu xét thấy có thể áp dụng các hình phạt và biện pháp khác nhằm mục đích răn đe, phòng ngừa và ngược lại Tóa án áp dụng hình phạt tù khi không áp dụng được các biện pháp khác. Khi xử phạt tù có thời hạn, Toà án cho người chưa thành niên phạm tội được hưởng mức án nhẹ hơn mức án áp dụng đối với người đã thành niên phạm tội tương ứng. Việc áp dụng nguyên tác này sẽ đảm bảo tính nhân đạo và có thể tạo cơ hội để người chưa thành niên (dưới 18 tuổi) có thể khắc phục hậu quả; sửa chữa lỗi lầm; giáo dục để nâng cao ý thức, nhận thức của người phạm tội, tái hòa nhập cộng đồng hơn, phát triển lành mạnh, trở thành công dân có ích cho xã hội.

+ Đối với người dưới 18 tuổi nếu phạm tội ít nghiêm trọng hoặc nghiêm trọng nhưng gây hậu quả không lớn, có nhiều tình tiết giảm như đã khắc phục hậu quả, biết ăn năn hối cải và có nơi cư trú rõ ràng thì miễn trách nhiệm hình sự giao gia đình hoặc tổ chức có trách nhiệm giám sát bà giáo dục.

+ Đặc biệt Tòa án không được đưa bản án hoặc quyết định mà trong đó mức xử phạt là hình phạt tù chung thân hoặc tử hình đối với  người phạm tội < 16 tuổi, không phạt tiền người phạm tội từ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi, không được áp dụng các hình phạt bổ sung đối với người  phạm tội dưới 18 tuổi.

3. Trách nhiệm hình sự là gì ?

Dưới góc độ của khoa học pháp lý, trách nhiệm hình sự có các đặc điểm cơ bản sau:

a. Trách nhiệm hình sự là “hậu quả pháp lý của việc phạm tội thể hiện ở chỗ người đã gây tội phải chịu trách nhiệm trước Nhà nước”.

b. Trách nhiệm hình sự là một dạng trách nhiệm pháp lý. Là trách nhiệm của người khi thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội được quy định trong pháp luật hình sự bằng một hậu quả bất lợi do Tòa án áp dụng tùy thuộc vào tính chất và mức độ nguy hiểm của hành vi mà người đó thực hiện.

c. Trách nhiệm hình sự là hậu quả pháp lý của việc thực hiện tội phạm và được thể hiện bằng việc áp dụng đối với người phạm tội một hoặc nhiều biện pháp cưỡng chế của Nhà nước do luật hình sự quy định.

d. Trách nhiệm hình sự là một dạng của trách nhiệm pháp lý bao gồm nghĩa vụ phải chịu sự tác động của hoạt động truy cứu Trách nhiệm hình sự, chịu bị kết tội, chịu biện pháp cưỡng chế của trách nhiệm hình sự (hình phạt, biện pháp tư pháp) và mang án tích.

Trên đây là Tuổi chịu trách nhiệm hình sự là gì ? Cho ví dụ về độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự? mà Zluat muốn giới thiệu đến quý bạn đọc. Hi vọng bài viết sẽ hỗ trợ và giúp ích cho quý bạn đọc về vấn đề này!