Vấn đề bảo vệ quyền riêng tư trên mạng xã hội theo quy định.

Mỗi cá nhân đều được pháp luật bảo vệ về quyền riêng tư của mình. Mọi hành vi vi phạm quyền riêng tư cá nhân của người khác đều bị xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật. Vậy Vấn đề bảo vệ quyền riêng tư trên mạng xã hội được quy định cụ thể ra sao? Cùng Zluat tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

1. Vi phạm quyền riêng tư cá nhân

Mỗi cá nhân đều có quyền riêng tư, pháp luật công nhận và bảo vệ quyền này. Nghĩa là đời sống riêng tư, bí mật cá nhân và bí mật gia đình là bất khả xâm phạm, và mọi người ai cũng phải tôn trọng và có nghĩa vụ bảo vệ quyền riêng tư đó.

Khi cá nhân có quyền bí mật đời tư cá nhân, thì mọi hành vi thu thập, khai thác, công bố thông tin về đời tư cá nhân đó cũng phải được sự đồng ý của họ. Tuy nhiên, có những trường hợp, pháp luật cho phép được kiểm soát thư tín, điện thoại của người khác. Đó là những trường nhằm thực hiện nghiệp vụ điều tra, bảo vệ an ninh hay phát hiện tội phạm. Việc kiểm soát này phải có quyết định của cơ quan tổ chức có thẩm quyền.

2. Luật vi phạm quyền riêng tư cá nhân

Quyền riêng tư được nhắc nhiều trong thời kì phương tiện điện tử và mạng xã hội phát triển như hiện nay. Quyền riêng tư bao gồm các bí mật cá nhân; đời sống riêng tư;…dễ có nguy cơ bị phát tán. Theo Điều 21 Hiến pháp Việt Nam năm 2013 có quy định về quyền riêng tư:

1. Mọi người có quyền bất khả xâm phạm về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân và bí mật gia đình; có quyền bảo vệ danh dự, uy tín của mình.Thông tin về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình được pháp luật bảo đảm an toàn.

2. Mọi người có quyền bí mật thư tín, điện thoại, điện tín và các hình thức trao đổi thông tin riêng tư khác.Không ai được bóc mở, kiểm soát, thu giữ trái luật thư tín, điện thoại, điện tín và các hình thức trao đổi thông tin riêng tư của người khác.

Hay tại Điều 38 Bộ luật dân sự năm 2015 có quy định về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia định. Mặc dù trên thực tế chưa có một đạo luật cụ thể về quyền riêng tư; nhưng lại có các đạo luật khác trực tiếp; gián tiếp quy định vệ quyền riêng tư. Do đó, nếu một người có hành vi xâm phạm quyền riêng tư của người khác thì sẽ phải chịu trách nhiệm hành chính; trách nhiệm hình sự tùy vào mức độ vi phạm.

3. Pháp luật quốc tế về bảo vệ quyền riêng tư

Quyền riêng tư (the right to privacy) hay “quyền về sự riêng tư”, “quyền về đời tư”  được các cơ quan của Liên hợp quốc, các cơ quan nhân quyền và các học giả trên thế giới xác định là quyền cơ bản, thiết yếu đối với sự tự chủ, tự tôn của cá nhân, bảo vệ nhân phẩm của con người, là nhân quyền cơ bản. Nhà luật học Ruth Gavison cho rằng quyền riêng tư chứa đựng ba yếu tố: bí mật (secrecy), vô danh (anonimity) và yên tĩnh (solitude). Không phải chờ đến Tuyên ngôn quốc tế về Nhân quyền năm 1948, mà có thể khẳng định, quyền riêng tư mang tính sơ khai xuất hiện cùng với sự ra đời của nhà nước, sự phát triển của phân công lao động xã hội, sự phân hóa giàu nghèo và phân hóa xã hội. Quyền riêng tư không chỉ là vấn đề của luật học mà là vấn đề đạo đức và lịch sử, xã hội rộng lớn. Lời thề Hippocrate trong ngành y là việc các thầy thuốc phải tuyên thệ nghề nghiệp về việc giữ bí mật với hồ sơ bệnh án và tôn trọng tính riêng tư của nhân thân người bệnh…

Năm 1361, các thẩm phán của Đạo luật Hòa bình ở Anh thảo luận để đưa ra cơ sở cho việc bắt giữ Peeping Toms mà không xâm hại về tính riêng tư, Nghị sĩ William Pitt đã cho rằng: Phải làm sao để những người nghèo nhất có thể thách thức để buộc tất cả các quan chức phải tôn trọng họ; mặc dù căn nhà của họ có thể là xập xệ, mái của nó có thể lắc, gió có thể thổi, các cơn bão có thể vào, mưa có thể xâm nhập nhưng ngay cả vua nước Anh không thể tùy tiện vào nhà họ được. Nhiều quốc gia khác lần lượt ghi nhận và phát triển quyền riêng tư trong các đạo luật ở các thế kỷ tiếp sau đó. Năm 1776, Quốc hội Thụy Điển đã ban hành luật “Access to Public Records” yêu cầu tất cả các thông tin của công dân mà chính phủ có chỉ được sử dụng cho mục đích hợp pháp. Năm 1792, Tuyên bố về Quyền con người của Thụy Điển ghi nhận rằng: Tài sản tư nhân là thiêng liêng và bất khả xâm phạm.

Năm 1890, hai học giả người Mỹ là Samuel.D.Warren và Louis.D.Brandies cho ra đời tác phẩm “Right to privacy” được đánh giá là một trong những tác phẩm có tầm quan trọng, là nền tảng phát triển của những quy định pháp luật về quyền riêng tư tại Hoa Kỳ. Nội dung tác phẩm cho rằng bảo vệ quyền riêng tư là bảo vệ cá nhân khỏi những tổn thương về mặt cảm xúc và tinh thần do những hành vi xâm hại quyền riêng tư gây ra. Cùng thời lỳ đó, William Prosser (1898-1972) đưa ra nội dung cụ thể hệ thống 4 hành vi được coi là xâm phạm quyền riêng tư:

(1) Xâm phạm không gian riêng tư, đời sống riêng tư của người khác;

(2) Công khai những thông tin cá nhân làm người khác tổn thương;

(3) Công khai thông tin cá nhân đặt người khác vào tình huống bị hiểu lầm;

(4) Sử dụng hình ảnh, tên tuổi người khác để vụ lợi.

Ngày nay, bảo vệ quyền riêng tư thường xuyên được xem như là một cách để hướng dẫn xã hội, nhà nước, cộng đồng và cá nhân khác hạn chế can thiệp vào công việc và đời sống của cá nhân. Trong Lời mở đầu của Chương Bảo mật Hiến pháp Úc quy định: Một xã hội tự do và dân chủ đòi hỏi phải tôn trọng quyền tự chủ của các cá nhân và giới hạn quyền lực của các cơ quan (cả nhà nước và tư nhân) trong việc xâm phạm vào quyền tự chủ của cá nhân…

4. Bảo vệ quyền riêng tư theo pháp luật Việt Nam

Luật An toàn thông tin mạng năm 2015 quy định rõ trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức và cá nhân trong việc thu thập và sử dụng thông tin cá nhân. Theo đó, tổ chức, cá nhân xử lý thông tin cá nhân có trách nhiệm sau đây: a) Tiến hành thu thập thông tin cá nhân sau khi có sự đồng ý của chủ thể thông tin cá nhân về phạm vi, mục đích của việc thu thập và sử dụng thông tin đó; b) Chỉ sử dụng thông tin cá nhân đã thu thập vào mục đích khác mục đích ban đầu sau khi có sự đồng ý của chủ thể thông tin cá nhân; c) Không được cung cấp, chia sẻ, phát tán thông tin cá nhân mà mình đã thu thập, tiếp cận, kiểm soát cho bên thứ ba, trừ trường hợp có sự đồng ý của chủ thể thông tin cá nhân đó hoặc theo yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Đồng thời, cơ quan nhà nước chịu trách nhiệm bảo mật, lưu trữ thông tin cá nhân do mình thu thập và chính chủ thể thông tin cá nhân có quyền yêu cầu tổ chức, cá nhân xử lý thông tin cá nhân cung cấp thông tin cá nhân của mình mà tổ chức, cá nhân đó đã thu thập, lưu trữ (Điều 17).

Luật Báo chí năm 2016, Luật Buất bản năm 2012 nghiêm cấm việc đăng, phát thông tin tiết lộ đời tư của cá nhân và bí mật khác theo quy định của pháp luật.

Trên đây là toàn bộ thông tin liên quan đến Quyền riêng tư trên mạng xã hội mà Zluat đã chia sẻ đến quý bạn đọc. Hy vọng rằng bài viết trên sẽ giúp ích cho quý bạn đọc. Mọi thông tin thắc mắc, vui lòng liên hệ với chúng tôi; Zluat với đội ngũ chuyên viên với nhiều năm kinh nghiệm trong nghề sẽ hỗ trợ quý bạn đọc một cách chuyên nghiệp và nhanh chóng nhất. Công ty Zluat – Đồng hành pháp lý cùng bạn.